Merzifon demek Piri Baba demektir. Piri Baba'da Merzifon demektir. Piri Baba Merzifon'un kiþiliðidir.
Piri Baba bazý efsanelerde ayakkabýcýdýr. Bazý efsaneler de ozandýr. Bazý efsanelerde de, Eski Hamamda tellaktýr.
"Piri Baba öðlene kadar erler ile yýkanýr imiþ, öðleden sonra da avratlar ile yýkanýr imiþ. Kendi halinde meczup bir veliymiþ. Bazýlarý bu nasýl iþtir diye Sultan Mehmet'e durumu arzederler. Ama yine de Piri Baba'ya kimse dokunamaz imiþ."
"Günlerden bir gün hamamda otururken, müþteriler hamamýn terlemesinden yakýnýrlar. Buz gibi soðuk su damlalarýnýn sýrtlarýna düþmesinden rahatsýz olduklarýný söylerler. Piri Baba parmaðýyla tavaný iþaret eder.
- Ya hamam! Terleme! Der.
O gün bu gün eski hamam terlemez."
"Bir gün dahi külhan yanarken cus edip mübarek elinde bir yük ekseri olup, ekseri külhan ocaðýnda bir taþa yumruðu ile kakar. Ýþte külhanýn üzerine gelen halvette Piri Baba'nýn takunyalarýnýn izi ve yumruðunun izi bulunmaktadýr. "
"Piri Baba Sufilerin - Mel'matî dedikleri cinsten bir coþkun delidir."
Piri Baba'nýn Eski Hamamda tellaklýk yaparken gösterdiði pek çok kerametten söz edilir. Bunlardan birinde de þöyle denir.
Günlerden bir gün Eski Hamamýn külhancýsý aðýr hastalanmýþ. Hamam sahibi de tasalanmýþ. Hamamýn haznesini yakmak, külhancýlýk öyle kolay bir iþ deðilmiþ. Her babayiðit külhan ocaðýnýn karþýsýnda sýcakta durupta odun atmaya dayanamazmýþ.
Hamam sahibi, hamamýnda tellaklýk yapan genç delikanlý Piri Baba'yla dertleþmiþ.
- Ben þimdi nereden külhancý bulacaðým. Zor durumdayým, diye yakýnmýþ.
Piri Baba'da ustasýný çok severmiþ.
Hiç üzülme. Git sende dinlen. Kýrk gün bu hamamýn sorumluluðu bana ait. Yalnýz gözünün arkada kalmayacaðýna söz ver. Giderken dönüp arkana bakma bile. Kýrk gün sonra çýk gel. Ama sakýn þaþýp yanýlýpta kýrk günden önce çýkagelme, sözünde durmazsan tüm çabam boþa gider.
Diye hamam sahibine tembih etmiþ. Hamam sahibi de:
- Bu deli oðlan birþeyler kuruyor ama hadi hayýrlýsý. Dediðini bir yapalým bakalým, diye düþünmüþ.
Gidip evine kapanmýþ. Yalnýz her akþam üzeri hamama gelir hasýlatý Piri Baba'dan alýrmýþ. Ama Piri Baba'ya verdiði sözü tutar külhaný hiç dolaþmazmýþ.
Günler günleri kovalamýþ. Eskiden eþeklerle katar katar odunlar hergün hamam taþýnýrken; artýk hamama kimsenin odun getirmez olduðu hamamcýný ilgisini çekmiþ.
- Yav, bu deli oðlan külhaný neyle yakar acep? Ýþin baþýna geçtiðinden beri hamama ne bir oduncu uðradý, nede bir eþeðin sýrtýnda odun yüküne rastladým. Bu oðlan külhaný neyle ýsýtýr acep? Diye meraklanýr dururmuþ. Hamamcýnýn meraký her gün biraz daha artmýþ. Günlerde 39'a dayanmýþ.
"Otuzdokuz da bir, kýrkta bir. Artýk dayanamýyorum gidip bakacaðým" demiþ.
Doðru külhana yollanmýþ.
Bir de ne görsün? Su haznesinin altýnda bir tek mum yanmakta. Koca hamam bu mum ile ýsýnmakta.
Tam bu sýrada içeriye Piri Baba girmiþ:
- 39 gün bekledinde, bir gün bekleyemedin mi? Bir gün daha bekleseydin hamamý gaipten ýsýtacaktým, demiþ.
Yani hamamcý bir gün daha bekleseymiþ yeraltýnda sýcak su fýþkýracakmýþ ve hamam öyle çalýþacakmýþ. Hamamcýnýn aceleciliði ve meraký yüzünden Piri Baba'nýn kerameti bozulmuþ. Hamamcý çok piþman olmuþ ama iþ iþten geçmiþ. Hamamý mumla ýsýttýðýný gelip görmeseymiþ Allah'ta ona kudretten sýcak su gönderecekmiþ.
