HIZLI OKUMAYI BÝLÝYOR MUSUNUZ? Okuma, insan hayatýnýn hiçbir yaþýnda vazgeçilmeyecek bir etkinliktir. Okýýma, bilgi edinmenin en saðlam yoludur. Hýzlý bir «sessiz okuma» alýþkanlýðý ise, bugün herkes için çok gerekli bir beceri olmuþtur. Bugünün insaný, gazete, dergi gibi herkesi ilgilendiren yayýnlar yanýnda, edebiyat eserlerini, her gün bir yenilik öðreten meslekî yayýnlarýný da izlemek zorundadýr. Bu yayýnlarý izlemekten vazgeçmek, insaný toplumun dýþýnda býrakacaðý gibi, iþinde ilerlemekten de alýkoyar. Amerika'da «Çabuk ve Daha Ýyi Nasýl Okunur?» baþlýklý bir kitap yazmýþ olan Nornýan Lewis (Luvis): «Orta düzeyde bir insan yavaþ okuyor» demiþtir. Söz daðarcýðý zengin, bilgisi geniþ, anlayýþ hýzý normal olan bir kimse hýzlý okuyabilir. Aðýr okumak, bir metni anlayabilmek için gerekli deðildir; okuduðunu anlayabilen bir kimse, ayný metni on kat daha hýzlý okuyabilir. New York'ta orta yaþlý kimselerin yetersiz okuma alýþkanlýklarýný düzeltmek için kurslar açan Norman Lewis: «Çocuklara öðretilenlerin en önemlisi, belki de 'okuma sanatý'dýr» diyor. Hýzlý okuma becerisi gerektirmeyen hiçbir çalýþma alaný yoktur. Oysa yetiþkinlerin en az % 68'i hýzlý bir okuma alýþkanlýðý kazanmýþ deðillerdir. Kolay ve hýzlý okuyamayan bir öðrenci, derslerinde baþarý gösteremez; baþka deyiþle, öðrenim hayatýnda baþarýsýzlýðýn temelinde okuma yetersizliði vardýr. Ortaokul birinci sýnýf öðrencisi, dakikada 225 sözcük okuyabilmelidir. Bu hýz lisede 300'e çýkmalý, yüksek öðrenimde daha artmalýdýr. Amerika cumhurbaþkanlarýndan Franklin Delano Roosevelt (Franklin Rozývelt)'in bir bakýþta bütün bir sayfayý okuyabildiði söyleniyor. Yine Amerika cumhurbaþkanlarýndan John Fitzgerald Kennedy (Jon Fitzjerald Kenedi), Fransýz romancý Honare de Balzac(Onare dö Balzak) çok hýzlý okuyuculardandýr. Herkes okuma hýzýný artýrabilir. Her gün beþ on dakikanýzý daha hýzlý okumaya ayýrýn; bir dakikada daha çok sözcük okumaya dikkat edin. Saat tutarak kendi hýzýnýzý ölçün. Üzerinde durduðunuz okuma yolunun «sessiz okuma» olduðunu baþta bildirmiþtik. Sessiz okuma, sesli okumaya göre, normal bir okuyucuda %60 daha hýzlý olabilir. Ancak, sessiz okuma yaparken, sözcükleri «içten söyleme» alýþkanlýðýný býrakmak gerektir. «Ýçten söyleme», okuyucunun, ses çýkarmadýðý halde sözcükleri içinden hece hece söylemesidir. Konuþma organlarýnýn bu gizli hareketi, okuma hýzýný keser; sessiz okumayý, sesli okuma durumuna getirir. Sessiz okuma yapan okuyucu, gözünü satýrlar üzerinde kaydýrarak anlamý kavramaya çalýþmalýdýr. Okuma uzmanlarý, yetersiz bir söz daðarcýðýnýn hýzlý okumaya engel olduðunu söylerler. Gerçekten, metin içinde yabancý bir sözcük, terim, deyim sizi durdurur; çünkü bu anda anlama akýþý kesilir, O halde sözcük daðarcýðým zenginleþtirmek gerektir. Bilmediðiniz bir sözcük için hemen sözlüðe baþvurmayýnýz, bunun anlamým sözün geliþinden çýkarmaya çalýþýnýz. Yazýyý bitirdikten sonra, tabii, bazý sözcükler, deyimler için sözlüklere, ansiklopedilere bakmanýz gerekecektir. Her yazý türü için çeþitli okuma yollarý uygulayabilirsiniz; Gazetelerde haberlerin yalnýz birinci paragraflarýný okumak, size haberin özünü verir; çünkü haber yazýlarý önce olayý anlatýr, sonra ayrýntýlarý verir. Makaleler okunmadan önce birinci paragrafýn tamamý, öbür paragraflarýn ilk cümleleri, son paragrafýn gene tamamý okunur; böylece konu üzerinde genel bir bilgi edinilmiþ olur. Konu ilgi çekerse, makale baþtan sona yeniden okunur. Öykü, roman gibi eserleri okurken olayý kavramaya, kiþileri ve birbirleriyle ilgilerini anlamaya dikkat edilir. Ders kitaplarýný okuma yolunu öðrenmek, baþarý kazanmaya yardým eder: Bir ders kitabýndan bir konu okunup öðrenilecekse, önce konunun baþlýðýna ve alt baþlýklarýna bakýlýr. Sonra, makalelerde yapýldýðý gibi, bölümlerin birinci paragraflarý okunur; alt paragraflarýn ilk cümleleri gözden geçirilir. Bu göz atma, konu ve bölümleri üzerinde genel bir bilgi edinmeye, konuyu bütünüyle görmeye yardýmcý olur. Bundan sonra bütün bölüm baþlan okunur. Böylece konu daha kolay öðrenilir. Ders kitaplarýný okurken tanýmlar ezberlenir, özel adlar ve önemli olaylarýn tarihleri hatýrda tutulmaya çalýþýlýr. Hýzlý bir sessiz okuma, ne güzel sonuçlar verir!
(Marmara Depremi'nde yitirdiðimiz BEÞÝR GÖÐÜÞ'ün ders kitabýndan alýnmýþtýr.)
