Toplardamarlarýn geniþlemesine ve þiþmesine varis denir. Genellikle, vücudun en fazla basýnç altýnda kalan bölgesi olan bacaklarýn alt kýsýmlarýnda görülen varis, yalnýzca estetik açýdan deðil, saðlýk açýsýndan da önlem almayý gerektirir.

Bu durum damarlarýn deri yüzeyinde görünür hale gelip morarmasý ile kendini gösterir. Ayak bileklerinde þiþlikler oluþabilir. Uzun süre ayakta kalýndýðýnda bacaklarda aðrý ve karýncalanma hissedilir.

Normalde atar damarlar tarafýndan hücrelere kadar taþýnan oksijenli kan, kullanýldýktan sonra ven adý verilen toplar damarlar tarafýndan kalbe taþýnýr. Her organýn kendine ait, kirli kaný taþýyan bir toplar damarý bulunur. Hepsinde olmasa da genelde bu damarlarda kaný kalbe doðru yönlendiren ve geri kaçmasýný engelleyen kapaklarý var.

Vücudun tüm yükünü taþýyan bacaklardýr. Kanýn yerçekimine karþý ayak parmaklarýndan baþlayarak yukarý doðru kalbe geri dönmesi, bir nehirin tersine akmasý kadar zor. Atardamarlarda kaný pompalayan kalptir. Bu görevi bacaklarda kas pompasý adýný verdiðimiz baldýr adeleleri üstlenir. Özellikle dizaltýndaki baldýr adeleleri yürürken kasýlarak kirli kanýn büyük kýsmýný taþýyan kaslar arasýndaki iç toplar damarlarý sýkýþtýrarak kanýn kalbe doðru ilerlemesini saðlarken, kapaklarda kanýn geri kaçmasýný engeller.

Týpta kronik venöz yetmezlik adý verilen varisler (özellikle bacaklarda) bu mekanizmanýn bozulmasý sonucunda toplar damarlarýn belirginleþerek, geniþlemesi ve kývrýmlaþmasýdýr.

Varisler tedavi edilmezse baþka sorunlara yol açar mý?
Varis tedavi edilmezse ciltte çeþitli ödemlere sebep olabilir. �lerleyen varis kan dolaþýmýnda da önemli problemlere yol açabilir. Bu yüzden varislerin ilerlemesine engel olmak gerekir.

GÖRÜLME SIKLI�I NED�R?
Türkiye’de bu konuda bir rakam yok. ABD’de varis sýklýðý yüzde 27 olarak bildiriliyor. Sadece varis yaralarýnýn tedavisi için bu yýlda 1 milyar dolar dolayýnda para harcanýyor.

A�LESEL YATKINLIKTAN SÖZETMEK MÜMKÜN MÜ?
Ailesel yatkýnlýk varisin en önemli nedeni. Ayakta fazla kalmanýn yanýnda hareketsiz uzun süreli oturmayý gerektiren iþler de varise neden olabilir. Bunun yanýnda þiþmanlýk ve yaþlýlýk da risk faktörleri arasýndadýr. Hamilelik sýrasýnda aþýrý kilo alýmý ve hormonal deðiþiklikler de varisin oluþmasýnda etkilidir.

KADINLARDA DAHA SIK GÖRÜLMES�N�N DENEN� NED�R?
Kadýnlarda daha sýk rastlanmasýnýn nedeni hormonal etkenlerin yanýnda, gebelikler ve uzun süre kullanýlan doðum kontrol ilaçlarýdýr.

VAR�S SORUNU ��N NELER YAPMALI?
Uzun süre ayakta durmayý ya da oturmayý gerektiren iþlerde çalýþan kiþilerin (özellikle kadýnlarýn), fýrsat bulduklarý her an ayaklarýný yukarý kaldýrarak dolaþýmlarýný rahatlatmalarý önerilir. Bunu yapamadýklarý zamanlarda ise ayaklarýný ileri-geri hareket ettirerek baldýr kaslarýný çalýþtýrmalarý gerekir.

Özellikle yürüyüþ ve yüzme gibi sporlar varislerin geliþimini önlemede önemli bir role sahiptir.

Her fýrsatta bacaklarýnýzý kalp seviyesinin üzerinde olacak þekilde uzatýp dinlenmeye gayret edin. Mümkün olduðunca hareketli bir yaþam tarzýný benimseyin.

KAÇINMALARI GEREKEN DAVRANI�LAR?
Varisten korunmak için uzun süre hareketsiz oturmaktan ve ayakta kalmaktan kaçýnmak, düzenli olarak egzersiz yapmak, kilo almamaya dikkat etmek ve sigara, alkol tüketimini azaltmak gerekir.

Çok sýcak suyla banyo yapmak da varislerin ilerlemesini hýzlandýrýr. Bu nedenle kaplýca, sauna gibi sýcak ortamlardan uzak durmak büyük önem taþýr.

Dar pantolonlar da zararlýdýr.
Baldýr kaslarýný çalýþtýrdýðý için yüzmek iyi gelir. Ancak sabah ve akþam saatleri tercih edilmeli, sýcak kum ve güneþten uzak durulmalýdýr.

Her akþam yatmadan önce bacaklara soðuk suyla yapýlan duþ masajý ve sýrtüstü yatar vaziyette bisiklet çevirme egzersizi ertesi gün için rahatlýk saðlar. Ayrýca yataðýn ayak kýsmýný mümkünse yüksektmek gerekir.

TEDAV� NASIL YAPILIR?
Varis tedavisinde yýllardýr uygulanan varis çoraplarý güncelliðini hala yitirmedi. Ailesinde varis bulunan ya da yukarýda belirtilen risk faktörlerini taþýyan kiþilerin en azýndan koruyucu düzeyde, düþük basýnçlý varis çorabýný günlük yaþamlarýnda kullanmalarý tavsiye edilir. (Sabah yataktan kalkmadan, ayaklar yukarý kaldýrýlarak dinlendirilmeli ve bu konumdayken çoraplar giyilmeli. Ancak yatarken çýkarýlmalý.)

Varis tedavisinde çok deðiþik yöntemler var. Artýk yara oluþmuþ olgularda tedavi çok komplekstir. Hangi yöntem uygulanýrsa uygulansýn, yeniden varis oluþumu özellikle ailesel yatkýnlýk olan hastalarda sözkonusudur.

Son yýllarda lazer yöntemi ile varis tedavisinde büyük geliþmeler kaydediliyor.
NTV,


www.bluesash.net